Inspirował artystów, jego czyny odmalowano nie tylko pędzlem, ale stał się także bohaterem licznych pieśni i wierszy. „A zwycięzcom – pieśń Hallera/Wolnym życiem będzie grać!” – pisał Artur Oppman, czy: „Haller nam przewodzi, Polskę oswobodzi”. Z kolei na najsłynniejszym plakacie Stanisława Sawiczewskiego „Wstąp do wojska. Broń Ojczyzny” gen. Józef Haller wzywał do zaciągu do Armii Ochotniczej. Stanął na jej czele w dramatycznym momencie, gdy latem 1920 r. ważyły się losy nie tylko Polski, lecz także cywilizacji łacińskiej zagrożonej bolszewickimi hordami. Wtedy udało się nam uratować dopiero co wskrzeszoną niepodległość, a rola bohatera tego albumu w jej odzyskaniu i utrzymaniu jest nie do przecenienia. Niestety, więcej o jego zasługach potrafią powiedzieć jedynie specjaliści i pasjonaci historii. Prezentowany album – wspólne dzieło Instytutu Pamięci Narodowej i Wojskowego Biura Historycznego im. gen. Kazimierza Sosnkowskiego – ma za zadanie zmienić ten stan rzeczy i przywrócić błękitnemu generałowi należne miejsce na kartach polskich dziejów. Postać generała Józefa Hallera, jednego z ojców naszej niepodległości, przypominamy w momencie szczególnym – w stulecie zainicjowania czynu zbrojnego Polonii amerykańskiej i powołania z inspiracji Romana Dmowskiego Armii Polskiej we Francji. Jej dowódcą, a tym samym i wodzem naczelnym Wojska Polskiego, uznawanym przez aliantów, został właśnie Haller. Liczymy na to, że publikacja, którą oddajemy w Państwa ręce, będzie stanowić ważny krok na drodze do przywrócenia należnego miejsca w naszej zbiorowej pamięci osobie, która blisko sto lat temu dla wielu Polaków stała się symbolem marzeń o Niepodległej i nadziei powrotu do ojczyzny. Józef Haller to nie tylko legendarna Błękitna Armia, powrót Kresów, historyczne zaślubiny z Bałtykiem czy Armia Ochotnicza w 1920 r., ale całe życie poświęcone Polsce. To także służba parlamentarna w II Rzeczypospolitej, wspieranie jej odbudowy oraz działalność na emigracji po 1939 r. i chrześcijański wymiar świadectwa Hallera. (okładka)

W latach powojennych niewielka Skawina była ważnym ośrodkiem konspiracji związanej z nurtem narodowym. Wpłynęły na to przedwojenne tradycje, łączone m.in. z postacią Adama Doboszyńskiego, wojenna działalność lokalnych struktur Narodowej Organizacji Wojskowej, w końcu obecność w Skawinie księdza Józefa Lelity, który będąc opiekunem Katolickiego Stowarzyszenia Młodzieży Męskiej, od wiosny 1946 r. zaczął organizować na terenie parafii konspiracyjne grupy NOW. Po pierwszej dekonspiracji i wyjeździe ze Skawiny ks. Lelity - którego dalsza działalność niepodległościowa doprowadzi na ławę oskarżonych w procesie Kurii Krakowskiej - jego wychowankowie nie poddawali się, tworząc pod kierunkiem Stanisława Florczyka kolejne grupy NOW. Ich działalność sprowadzająca się do zbierania broni i akcji ulotkowych, kończyła się rozpracowaniem, aresztowaniami i procesami. Łącznie za działalność konspiracyjną w latach 1947-1949 sądzono 44 członków skawińskiej NOW. Najmłodsi mieli 16 lat, a średnia wieku każe zaliczać ich do kategorii konspiracji młodzieżowej.